BIBLIOTEKA

DZIEŃ EDUKACJI NARODOWEJ

14 października przypada Dzień Nauczyciela, oficjalnie zwany Świętem Komisji Edukacji Narodowej. Wszyscy uczniowie lubią to święto - wiadomo, w tym dniu nie ma tradycyjnych lekcji, nauczyciele są pogodni i uśmiechnięci. Ostatecznie to ich dzień. Skąd się więc wzięła nazwa Święto Komisji Edukacji Narodowej? Tu z wyjaśnieniem musimy cofnąć się w czasie aż do 14 października 1773 roku. Wtedy to właśnie na wniosek króla Stanisława Poniatowskiego sejm powołał do życia Komisję Edukacji Narodowej, która była pierwszym ministerstwem oświaty nie tylko w Polsce, ale i na świecie! 

Czy to znaczy, że w Polsce do roku 1773 nie było szkół? Były, ale wszystkie przykościelne, prowadzone przez księży lub zakonników, w których nauczano tylko w języku łacińskim. Uczęszczali do nich wyłącznie chłopcy, zwykle z arystokratycznych rodów. Dopiero eksperci z Komisji Edukacji Narodowej opracowali trzystopniowy model szkół. Najniższym stopniem były szkoły parafialne przeznaczone dla niższych stanów (chłopów i mieszczan), pośrednim szczeblem były państwowe szkoły dla dzieci rodzin szlacheckich i najzdolniejszej młodzieży ze stanów niższych, zaś stopniem najwyższym były dwa uniwersytety – w Wilnie i Krakowie. Nareszcie do specjalnie dla nich utworzonych szkół mogły uczęszczać dziewczęta. W szkołach zapanował tak długo oczekiwany język polski. 

Komisja Edukacji opracowała nowe programy nauczania, wydała nowatorskie podręczniki, między innymi do fizyki, matematyki i chemii. Młodzież zaczęła poznawać historię, również swojej ojczyzny – Polski. Po raz pierwszy na zajęciach pojawiły się elementy wychowania fizycznego, wcześniej sport w jakiejkolwiek formie w szkołach nie istniał. Świeckie szkoły potrzebowały nowych nauczycieli, którzy zastąpili księży i zakonników. Utworzono więc seminaria nauczycielskie przy uniwersytetach. 

Jak widać, działalność Komisji jest bardzo ważna w historii naszego kraju. Kilkudziesięciotysięczna kadra nauczycielska wychowana przez Komisję kontynuowała pracę w jej duchu długo po utracie niepodległości przez Polskę, dzięki nim w ogóle przetrwała kultura i język polski. Aby pamiętać o rewolucyjnych dokonaniach Komisji Edukacji Narodowej, dzień 14 października został uznany świętem nauczycieli, uczniów i wszystkich pracowników oświaty. Piękne to święto. 

I pomyśleć, że w XVIII wieku uczniowie się cieszyli, że nareszcie mogą chodzić do szkoły. Tylko... jak sobie wtedy dawali radę bez Internetu?

 

Źródło http://www.superkid.pl/dzien-nauczyciela